Saha Betonu
SAHA BETONU UYGULAMA ESASLARI
SAHA BETONU
1 AMAÇ
Bu rapor, projeniz kapsamında yapılacak Zemin Betonları, Saha Betonları ve Yüzey Sertleştirici İmalatları'nın hazırlık, malzeme, uygulama, kontrol ve kalite denetim hususlarının ifa şartlarını tarif etmek amacıyla hazırlanmıştır.
2 REFERANS
Bu rapor aşağıdaki veri ve dokümanlar esas alınarak ve bu referanslar içeriğine uygun olarak hazırlanmıştır.
Standartlar:
• TS 1247 (1984) - Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları (Normal Hava Koşullarında)
• TS 1248 (1989) – Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları (Anormal Hava Koşullarında)
• TS 2987 (1978) – Betonda Priz Süresinin Tayini
• TS 10966 (1993) – Sıvı Kür Malzemeleri – Membran Oluşturan Beton Yüzeyine Uygulanan
Test Yöntemleri:
• TS 3260 (1978) – Beton Yüzey Sertliği Yolu ile Yaklaşık Beton Dayanımının Tayini Kuralı
• TS 3262 (1978) – Betonda Aşınma Dayanıklılığı Tayini Deney Metodu (Kum Püskürtme ile)
• TS 3502 (1981) – Betonda Statik Elastisite Modülü ve Poisson Oranı Tayini
• TS 3624 (1981) – Sertleşmiş Betonda Özgül Ağırlık, Su Emme ve Boşluk Oranı Tayin Metodu
• TS 3289 (1979) – Hafif Agregalı Yalıtım Betonu Deney Numunelerinde Basınç Dayanımı Tayini
• TS 5931 (1988) – Sıkıştırılmış Taze Beton Yoğunluk Tayini
• TS 3284 (1979) – Betonun Eğilmede Çekme Dayanımı Tayini Deneyi
3 GENEL MALZEME ÖZELLİKLERİ3.1. Yüzey Sertleştirici Doğal Mineral Agregalar
Zemin betonlarında yüzey sertleştiricisi olarak kullanılan doğal agregalar beton yüzeyinde sert bir tabaka oluşturan ve doğal silis içeren sert madenlerden üretilmektedir. Beton yüzeyine serpilerek kullanılan sertleştiriciler yoğunluğu ve kullanım amacı gözetilerek ve doğal özellikleri muhafaza edilerek boyutlandırılmış maden agregası içeren, bunun yanısıra hidrolik bağlayıcı ve muhtelif katkılarla aşınma ve tozumaya dayanıklı hale getirilmiş maddelerdir. Bu şartname kapsamında kullanılması öngörülen yüzey sertleştirici malzemeler doğal beton rengi, gri, kırmızı, sarı ve yeşil renklerde üretilmektedir. Renkli doğal mineral agregalarla birlikte kullanılan inorganik pigmentler alkali ve ışığa dayanıklıdır. Sertleştirici kullanılan yüzeyin dayanımı (yüzey sertliği) normal betona göre 8-10 kat artar. Darbelere, yağ ve benzeri kimyasallara karşı beton yüzeyin emici özelliği azalır, tozuma önlenir ve yüzey kolay temizlenir.
3.2. Kür Malzemeler
Zemin betonlarında yüzeyde kür malzemesi kullanımı yüzeyde yalıtımlı bir tabaka oluşturulması ve betondaki suyun hızlı buharlaşmasını önlemek amaçlıdır. Zemin betonlarında kür işlemi için özel kimyasal kür malzemeleri kullanılabileceği gibi ıslak çuval bezi (telhis) kullanılarak da, yüzeydeki rötre çatlaklarının oluşması ve betonda ani su kaybı önlenebilir. Bu amaca yönelik uygulama tekniğine, ortama ilişkin fiziksel şartlar ve diğer hususlar değerlendirilerek karar verilecektir.
3.3. Derz Dolgu Malzemeleri
Derz dolguları zemin betonlarında yapısal derzlerde, çatlak kontrol derzlerinde ve genleşme derzlerinde boşlukların doldurulması, yapı bileşenlerinin esnek çalışmasını sağlamasını ve yüzey bitişlerinin düzgün ve temiz bitirilmesini sağlayan muhtelif vasıflarda kimyasal maddelerdir. Kullanılacak derz dolgu ürünlerinin ortak özelliği yatay ve düşey derzlerde kullanılabilmeleri, yeterince esnek ve elastik olmaları, ısı değişimlerinden etkilenmeyecek kompozisyonda olmaları, betona aderans (yapışma) özelliğinin azami düzeyde olması, soğuk uygulamalı olması, su yalıtımı fonksiyonu da sağlamaları ve yüzeyde sürtünme, darbe, ağırlık v.b. fiziksel etkilere mukavim olmalarıdır. Derz Dolgu Malzemeleri güneşin ultra viyole ışınlarına, kimyasal temizlik maddelerine, deterjan, hidrokarbon reçine ve diğer kimyevi malzemelere karşı dayanıklı olacaktır. Derz dolgularında gerekli görülen durumlarda astar kullanılacaktır.
4 GENEL UYGULAMA ÖZELLİKLERİ4.1. Hazırlık
Zemin betonu uygulamalarında yüzey hazırlığı, zemin betonu cinsine göre muhtelif farklılıklar göstermektedir. Saha betonlarında, betonlanacak saha alt dolgusunun en az 25 cm. kalınlığında olması, uygun dolgu malzemesi kullanılmış olması, dolgu malzemesinin sıkıştırılan zeminde %20'den az nem oranında ve en az %95 modifiye proktor ölçüsünde sıkıştırılmış olması saha betonu alt hazırlığı için gerekli unsurlardır. Dolgu yüzeyi düşey toleransı 3 metrelik mastar kontrolünde mastar ölçüsü içinde (+/-) 1 cm den fazla değişiklik göstermemelidir. Toprak zemine oturan betonlarda beton altına, beton içindeki su ve ince malzemenin emilmesini önlemek amacıyla polietilen örtü serilecektir. Polietilen örtü yüzeye düzgün olarak yayılacak, parçalar 10 cm bindirme payı ile birbirleri üzerine getirilecektir. Polietilen örtülerde döküm sırasında kaymayı önlemek amacıyla gerekli yerlerde plastik yapışkanlı bant kullanılarak tesbit edilecektir. Betonarme döşeme üzerindeki zemin betonlarında yüzeyin basınçlı hava ile tamamen temizlenmiş olması, toz ve partiküllerden arındırılmış olması gerekmektedir. Zeminin su ile yıkanarak temizlenmiş olduğu durumlarda zemin betonu dökümü öncesinde beton dökülecek yüzeyin uygun rutubet şartlarında olduğu kontrol edilecektir.
4.2. Beton Dökümü
Beton dökümü öncesinde zemin betonu uygulaması yapılacak alanda kroki hazırlanarak beton döküm planlaması yapılacaktır. Beton döküm planlamasında yapısal derzler için gerekli önlemler alınacak, toprak zemine oturan betonlar hasır çelik donatı için gerekli düzenlemeler yapılacaktır. Beton dökümü için hazırlık safhasında belirtilen tüm gereksinimlerin yerine getirilmiş olduğu kontrol edilecektir. Beton dökümü saha ve kat betonları için döküm yapılacak alanın boyutları doğrultusunda tesbit edilecek anolar vasıtasıyla yapılacaktır. Ano vazifesi görecek olan çelik kalıplar 3.00 metre boyunda ve 4.00 cm kalınlığındadır. Çelik kalıpların yüksekliği beton bitiş kotuna göre ayarlanacaktır. Anoların yerleştirilmesi, optik veya lazer ölçüm sistemleri kullanılarak seviye kontrolü doğrultusunda yapılır. Kullanılacak çelik kalıpların temizliğine dikkat edilecektir. Anolar arasında, anolara dik olarak uygun aralıkta dikiş demirleri teşkil edilecektir. Beton dökümü ano dahilinde sürekli olarak yapılacaktır. Ano bitene kadar hiç bir kesitte soğuk derz yapılmayacaktır. Dökülen beton derinliğinin 10 cm'den fazla olduğu durumlarda beton dalgıç vibratörlerle sıkıştırılacak, ayrıca tüm beton yüzeyleri vibratörlü mastar ile bitirilecektir. Beton dökümü esnasında alüminyum mastar ile kot kontrolleri yapılacaktır. Beton yüzeyi helikopter (disk) perdah ve çelik mala perdah ile bitirilecektir.
Bina içi Kat Betonlarında (Döşeme üstü) mevcut döşeme ve ısı yalıtımı üzerine pas payları kullanılarak tesbit edilecek tek kat hasır çelik üzerine doğal mineral agregalı sertleştirici kullanılarak zemin betonları yapılacaktır. Derz Kesimi ve Derz Dolgusu aşağıda ilgili kısımlarda tarif edildiği şekilde yapılacaktır. Dış Saha Betonlarında beton altında mevcut dolgu üzerine polietilen örtü serilecek, hasır çelik serilmesini müteakip beton dökümü yapılarak beton yüzeyi yüzeyde istenen dokuya göre düz veya fırçalı (çizgi tekstürlü) olarak bitirilecektir.
4.3. Yüzey Sertleştirici Uygulaması
Doğal Mineral Agregalı Yüzey sertleştirici malzeme beton dökümünü ve perdahı müteakip, yüzey nemini kaybetmeden homojen olarak yüzeye serpilecektir. Yüzey sertleştirici malzeme m2'ye ortalama 7 kg sarfedilecek şekilde uygulanacaktır. Yüzey sertleştirici malzemenin serimi iki aşamada yapılır. Kullanılacak malzeme miktarının yaklaşık 2/3'lük kısmı taze beton üzerine sertleştirici malzemenin yüzeye eşit dağılımı sağlanarak serpilir. Betonun suyu ile nemlenen malzeme disk perdahı ile taze betona yedirilir. Birinci uygulamadan sonra geriye kalan 1/3'lük kısım beton üzerine serpilir ve ilk perdaha dikey olarak perdahlamaya devam edilir. Son bitirme perdahı perdah ve bıçak açısı ayarlanarak istenilen düzgünlük elde edilinceye kadar disk veya mala ile uygulanır. Sertleştirici malzemenin bu şekilde uygulanması sertleştiricinin yüzeyde monolitik bir tabaka oluşturmasını temin edecektir.
4.4. Kür İşlemi
Kür işlemi için kimyasal malzeme kullanılacaksa bu uygulama uygulamanın bitiminden hemen sonra yapılmalıdır. Kürleme işlemi betonun yüzeyi bozulmayacak kadar priz alması veya kalıpların sökülmesinden hemen sonra yapılmalıdır. Kür malzemesi yüzeye fırça ve rulo ile uygulanacaktır. Kür uygulaması yapılması için ortam ısısının kullanılan malzemenin teknik özelliklerine uygun olması gerekmektedir. Açık alanlarda yapılan kür uygulamalarında beton yüzeyi 24 saat boyunca yağmur, kar gibi dış etkenlerden korunmalıdır.
4.5. Derz Kesimi ve Derz Dolgusu
Derz Kesme işlemi beton dökümünden en az 3 gün sonra mekanik derz kesme makinesi kullanılarak yapılır. Derzler teknik şartname ve detaylara uygun olarak kesilecektir. Derz kesimi düzgün ve paralel olarak yapılacaktır. Derz derinliği beton kalınlığının 1 / 3 ila 1 / 4 'ü nispetinde olacaktır. Derz kalınlığı 2-3 mm olacaktır. Derz Dolgusuna başlanmadan önce betonun en az 28 günlük olmasına dikkat edilecektir. Derz dolgusu uygulamasından önce kesilen derzler vakum ile temizlenecektir. Derzlerin toz, yağ, boya, kür, bitüm gibi maddelerden tam olarak arındırılması gerekmektedir. Derzler gerekirse tel fırça ile tam olarak temizlenecektir. Astar kullanımı uygulamacı tarafından gerekli görüldüğü takdirde derz kenarlarına fırça ile sürülerek uygulanacaktır. Astarın kurumasından sonra basınçlı hava veya el tabancası ile derz dolgusu uygulanacaktır. Malzemenin iyi yapışabilmesi için uygulamadan sonra spatül ile malzemeyi derz kenarlarına doğru bastırıp düzelterek uygulama tamamlanır. 
Yorumlar - Yorum Yaz