Koruyucu ve Dekoratif Şap Betonu Uygulaması

 Şap

 Tanımı

Yerine dökülmüş tesviye betonu üzerine zeminin izolasyonu, görsel güzelliği ve özel kullanım amacı için dökülen yer kaplama malzemesidir.

 Amacı

Şapın yapılmasını amacı, tesviye betonu dökülmüş yüzeyi dış etkenlerden korumaktır. Kullanılan alanın kullanım süresini uzatmaktır. Özel amaçlar için kullanılacak alanların özelliğine uygun yer kaplaması yapmaktır. Kullanım alanları geniştir. Bunlar:

• Su ve nem etkisinde bulunan yerler,
• Açık ve kapalı otoparklarda,
• Fabrika iç ve dış sahalarında
• Açık spor alanları, kapalı spor salonları,
• Sergi ve gösteri salonları vb.

Yukarıda yazılan yerler vb. yerlerde zeminin sudan korunması, görselliğin ön plana çıkması ve kullanım amacına uygun zeminin elde edilmesi amacıyla zemine uygulaması yapılır.

 Şap Dökme Kuralları

Şap dökme kuralları aşağıdaki gibidir:

• Şap dökülecek yüzeyde toz, yağ, kir olmamalıdır
• İnşaat artığı harç vb. sonradan yüzeye yapışmış madde olmamalıdır
• Tesviye edilecek yüzey dört kenar ve köşeden teraziye alınmalıdır
• Terazinin elverdiği koşullarda dökülecek olan en az şap kalınlığı
• Çimento ile yapılan şap için 0,2 cm den az ve 0,5 cm den fazla olmamalıdır.
• Sentetik içerikli şap için 0,5cm’den az 3 cm’den fazla olmamalıdır.
• Terazi mastarları yerleştirilir.
• Uzun mastarlar yerleri sabit anolar üzerin de zigzak yapılarak kaydırılır.
• Şap dökülürken konulan anolar sökülür ve anında yerine şap dökümü yapılır.
• Yüzey mastar çekildikten sonra uygun mala ile düzeltilmelidir.
• Geniş alanlarda mastar çekildikten sonra helikopter ile düzeltme yapılmalıdır

 Şap Dökme İş Sırası

Tesviye betonu dökme iş sırası aşağıdaki gibidir:

• Şap dökülecek yüzeyin temizlenmesi
• Temizlenen yüzeyde yapışmış yabancı maddelerin temizlenmesi
• Duvar kenarlarına kotun işaretlenmesi
• Kenarlara anoların yerleştirilmesi
• Anolarının üzerlerinin terazi ile kontrol edilmesi
• Dökülecek olan şapın hazırlanması
• Şapın dökülmesi ve mastar ile düzeltilmesi

 Şap Dökülmesi

Şap dökülmesi, şap dökme kurallarına göre ve şap dökme iş sırasına göre yapılır. Tesviye betonu ile düzeltilmiş yüzeylerin dış etkenlerden ve istenen özelliklerde zemin elde edilmesi için kişilerin isteğine göre yapılır.

Yapılan şap dökme işlemi ikiye ayrılır. Çimento ile yapılan şap dökme işlemi ve hazır sentetik şap dökme işlemleridir. Çimento ile yapılan şap dökme işlemi kendi içinde ikiye ayrılır.

Bunlar çimentonun tesviye betonu üzerine serpilerek ıslatılması ile yapılan ve çimentonun su ile karıştırılıp zemine serilmesi ile yapılan şap dökme işlemleridir. Sentetik şap malzemesi ise fabrikalarda üretilen ve kutular içinde kullanım alanına getirilir. Kutular içinde kullanıma hazır haldedir. Kutudan direk zemine uygulaması yapılır.

 Şap Dökülecek Yüzeyin Temizlenmesi

Şap dökülecek yüzeyin tamamen tozdan inşaat artıklarından ve diğer yabancı maddelerden temizlenmesi gerekir. Temizleme işleminde yumuşak süpürgeler kullanılmalı ve yer tozdan tamamen temizlenmelidir. İmkanlar dahilinde varsa hava püskürtülerek zemin temizlenmelidir.

Şap ile alttaki tesviye betonu arasında katman oluşturacak toz taneleri zeminin çabuk deforme olmasına ve çok kısa bir süre içerisinde kalkmasına neden olacaktır. Bundan dolayı zemin temizliğine dikkat edilmelidir

 Temizlenen Yüzeyde Yapışmış Yabancı maddelerin Temizlenmesi

Şap dökülecek yüzey temizlendikten sonra yüzeyde yapışmış ve şap dökümüne yani olacak yabancı maddeler varsa harç artığı, sıkıştırma köpüğü, alçı parçası vb. inşaat yapımı esnasında kalan bu malzemeler mala, kazma, çekiç vb. malzemeler yardımı ile temizlenir. 

Bu malzemeler temizlenmez ise dökülecek olan şapın yüksekliği az olacağı için özellikle çimento ile yapılan şap dökümünde göze hoş görünmeyen ve istenmeyen tümsekler meydana gelecektir. Genellikle temizleme işlemi mala yardımı ve malanın ucuyla yapılır.

 Duvar Kenarlarına Kotun İşaretlenmesi

Duvar kenarlarına kot işaretleme işlemi tesviye betonuyla aynıdır. Tesviye betonu dökümünde kullanılan kot işaretleri duruyorsa kılavuz olarak kullanabiliriz. Çimento ile yapılan şap dökümünde kot işaretlemesine gerek yoktur, sentetik şap dökümünde kot işaretlemesi yapılır. Yükseklik az olduğu için direk tesviye betonu üzerine uygulanır. 

Kenarlara Anoların Yerleştirilmesi

Kot işaretleme işlemi bittikten sonra kenarlara kullanılacak olan mastar uzunluğuna göre anolar yerleştirilir. Çimento ile yapılan şap dökümünde ano yerleştirilmez. Sentetik şap dökümünde ano yerleştirilmesi yapılır. Tesviye betonunda yerleştirilen anolardan farklı olarak anolar kolay çıkabilecek bir
şekilde yerleştirilir. Çünkü şap dökümü esnasında mastar yapıldıktan sonra anolar hemen sökülür ve yerine şap dökümü yapılır. 

Anoların Üzerinin Terazi ile Kontrol Edilmesi

Anolar yerleştirildikten sonra üzerlerine tek tek terazi konularak kontrol edilir ve sabitleme işlemi yapılır.. Burada dikkat edilmesi gereken nokta sabitlenen anoların tesviye betonunda olduğu gibi değil; mastar yapıldıktan sonra hemen çıkarılacağı düşünülmelidir. Bu yüzden sabitleme çok sağlam yapılmamalıdır.

 Dökülecek Olan Şapın Hazırlanması

Dökülecek olan şap ikiye ayrıldığı için hazırlanışı da ikiye ayrılmaktadır. 

• Çimento ile dökülen şap
• Sentetik (hazır) şap

 Çimento ile Dökülen Şapın Hazırlanması

Çimento ile dökülen şapta kendi içinde ikiye ayrılmaktadır.

• Tesviye betonunun üzerine çimento serpilerek yapılan. Hazırlanması aşaması yoktur. Direk tesviye betonu üzerine serpilerek uygulanır.
• Tesviye betonunun üzerine su ile karıştırılıp yapılan. Normal çimentonun içine su karıştırılarak hazırlanır. Kabı içine konulan çimentonun üzerine su eklenir ve mikser veya yardımcı bir araçla zemin üzerine sürülecek kıvama gelene kadar karıştırılır. Koyuluk veya sulu olma durumuna göre çimento veya su eklemesi yapılabilir.

 Sentetik (Hazır) Şapın Hazırlanması

Sentetik şaplar piyasada kutular içinde bulunmaktadır. Kutuların üzerinde içine ne kadar su katılacağı veya kullanılacak başka bir malzeme varsa ne kadar katılacağı yazmaktadır. Kutuların üzerindeki hazırlama kılavuzları dikkatlice okunmalıdır. 

Sentetik şap üreten firmaların ürünlerinde içine katılacak su miktarı ve diğer malzemeler değişiklik göstermektedir. Bazı durumlarda hiçbir malzeme kullanılmadan doğrudan uygulama yapılmaktadır.

Şapın içine su veya herhangi bir başka malzeme katılacak ise bu şap dökümü şap makinesi ile yapılacaksa şap makinesine içine dökülüp karıştırılmalıdır. El ile yapılacaksa karıştırma işlemi mikser ile yapılmalıdır. 

Şapın Dökülmesi ve Mastar ile Düzeltilmesi

Dökülecek olan şap hazırlandıktan sonra döküm işlemine başlanılır. Çimento ile dökülen şap ve sentetik şap uygulama bakımından değişiklik göstermektedir. Uygulama şekilleri birbirinden farklıdır.